गुगल : माहितीच्या महासागरापासून मानवजातीच्या भविष्याकडे

गुगल : माहितीच्या महासागरापासून मानवजातीच्या भविष्याकडे ; गुगलची सुरुवात : दोन तरुणांची स्वप्नयात्रा लॅरी पेज आणि सर्गेई ब्रिनचा संशोधन प्रकल्प ‘गूगल’ नावामागची गंमत ; छोट्या गॅरेजपासून जागतिक साम्राज्यापर्यंत गॅरेज ऑफिस ते गुगलप्लेक्स अल्फाबेट

02 October, 2025

कोरेगाव दि.२(जरंडेश्वर समाचार ):-???? गुगल : माहितीच्या महासागरापासून मानवजातीच्या भविष्याकडे

आज आपण एका अशा युगात जगतोय जिथे माहिती हीच खरी ताकद आहे. एखाद्या प्रश्नाचे उत्तर हवे असेल, एखादा मार्ग शोधायचा असेल, एखादी नवी कौशल्य शिकायची असेल किंवा जगभरातील बातम्या जाणून घ्यायच्या असतील – आपण सहजपणे मोबाईल हातात घेतो आणि गुगलवर शोधतो.

पण जरा थांबून विचार करा – हे सर्व इतक्या सोप्या पद्धतीने मिळणं ३० वर्षांपूर्वी शक्य होतं का? नाही! त्या वेळी माहिती शोधण्यासाठी आपल्याला ग्रंथालये चाळावी लागायची, तज्ञांना विचारावं लागायचं किंवा महिनोन्‌महिने अभ्यास करावा लागायचा. आणि आज? काही सेकंदात आपल्या हातात संपूर्ण जगाचा ज्ञानकोश उपलब्ध होतो.

हे शक्य करून दाखवलं गुगलने.

 गुगलची सुरुवात : दोन तरुणांची स्वप्नयात्रा

१९९८ साल. स्टॅनफोर्ड विद्यापीठातील दोन पीएचडी विद्यार्थी – लॅरी पेज आणि सर्गेई ब्रिन – यांनी एक प्रकल्प सुरू केला. त्यांना असं जाणवलं की इंटरनेटवर प्रचंड माहिती उपलब्ध आहे, पण ती माहिती शोधण्यासाठी योग्य साधन नाही.

त्यांनी एक नवं तंत्रज्ञान तयार केलं – PageRank. हे तंत्रज्ञान वेबपेजेसची गुणवत्ता आणि उपयुक्तता मोजत होतं. साध्या भाषेत सांगायचं झालं तर, कोणती वेबसाईट खरी उपयुक्त आहे आणि कोणती फक्त नावापुरती आहे, हे ठरवण्याचा हुशार मार्ग त्यांनी शोधला.

या छोट्याशा प्रयोगातून जन्माला आलं – Google.

‘गूगल’ हे नाव ‘Googol’ या इंग्रजी शब्दावरून आलं आहे, ज्याचा अर्थ होतो – १ नंतर १०० शून्ये. म्हणजेच माहितीचा अथांग महासागर!

 छोट्या ऑफिसपासून जागतिक साम्राज्यापर्यंत

सुरुवातीला गुगल एका लहानशा गॅरेजमधून चालवलं जात होतं. तिथून सुरुवात करून ही कंपनी काही वर्षांतच इतकी मोठी झाली की आज तिचं मुख्यालय – गुगलप्लेक्स, माउंटन व्ह्यू, कॅलिफोर्निया – हे जगातील सर्वात प्रसिद्ध टेक कॅम्पसपैकी एक मानलं जातं.

आज गुगल ही अल्फाबेट इन्कॉर्पोरेटेड या मोठ्या कंपनीची उपकंपनी आहे. तिचा विस्तार फक्त इंटरनेटपुरता मर्यादित नाही. कृत्रिम बुद्धिमत्ता, क्लाउड कंप्यूटिंग, मोबाईल ऑपरेटिंग सिस्टम्स, व्हिडिओ शेअरिंग, नकाशे, शिक्षण, आरोग्य, व्यवसाय – प्रत्येक क्षेत्रात गुगलचा हातभार आहे.

???? सुंदर पिचाई : एक भारतीयाची जगावर छाप

गुगलच्या प्रवासात आणखी एक प्रेरणादायी पान आहे – सुंदर पिचाई. एक साध्या कुटुंबात जन्मलेला भारतीय मुलगा, ज्याने आपल्या मेहनतीने आणि बुध्दीमत्तेने जगातील सर्वात मोठ्या तंत्रज्ञान कंपनीचा CEO बनण्याचा मान मिळवला.

सुंदर पिचाईंचा प्रवास प्रत्येक भारतीयासाठी अभिमानास्पद आहे. तो आपल्याला शिकवतो की –

???? मेहनत, प्रामाणिकपणा आणि स्वप्न पाहण्याची हिंमत असेल, तर काहीही शक्य आहे.

???? गुगल सर्चची जादू

गुगल सर्च इतका वेगवान कसा आहे? आपण प्रश्न लिहितो आणि क्षणात हजारो निकाल समोर येतात.

यामागे एक जादुई प्रक्रिया आहे :

क्रॉलिंग – गुगलचे बॉट्स इंटरनेटवर फिरतात, नवी-नवी पानं शोधतात.

इंडेक्सिंग – ती पानं गुगलच्या प्रचंड डेटाबेसमध्ये साठवली जातात.

रँकिंग – वापरकर्त्याच्या प्रश्नाला सर्वात योग्य पानं पुढे आणली जातात.

ही प्रक्रिया इतकी कार्यक्षम आहे की, आपण जणू काही एका विशाल ग्रंथालयाच्या संगणकीकृत व्यवस्थेत झपाट्याने उत्तर शोधत आहोत.

???? गुगलची सेवांची दुनिया

गुगल फक्त सर्च इंजिन नाही. ती एक अशी सुपर पॉवर आहे जी आपलं जीवन बदलून टाकते.

युट्यूब – ज्ञान, मनोरंजन आणि सर्जनशीलतेचा महासागर.

ऍन्ड्रोइड – जगातील सर्वाधिक वापरले जाणारे मोबाईल ऑपरेटिंग सिस्टम.

जीमेल – मोफत आणि विश्वासार्ह ईमेल सेवा.

गुगल मॅप्स – प्रवास सुलभ करणारा खरा मार्गदर्शक.

गुगल असिस्टंट – तुमच्या आवाजाने आदेश घेणारा डिजिटल मित्र.

क्रोम ब्राउझर – सर्वाधिक वापरला जाणारा वेब ब्राउझर.

आज जगभरातील अब्जावधी लोक दररोज गुगलच्या या सेवांचा वापर करतात.

 रोचक तथ्ये

गुगलचे मुख्यपृष्ठ ८० पेक्षा जास्त भाषांमध्ये उपलब्ध आहे, त्यात मराठीही आहे.

दर सेकंदाला गुगल १,३०,००० रुपये कमावते.

गुगल सर्च इंजिन दररोज १०० दशलक्ष गीगाबाइट्स डेटा प्रक्रिया करते.

गुगल कर्मचाऱ्यांचा मृत्यू झाल्यास त्यांच्या कुटुंबाला दीर्घकालीन आर्थिक मदत दिली जाते.

ही तथ्ये गुगलचं वैशिष्ट्य दाखवतात – व्यवसाय आणि माणुसकीचा सुंदर संगम.

???? गुगलचे लोकहितासाठीचे कार्य

गुगलचं खरं सौंदर्य त्याच्या लोकहितासाठीच्या उपक्रमांमध्ये आहे.

1 शिक्षणासाठी मदत – गुगल क्लासरूम, युट्यूबवरील मोफत कोर्सेस, ऑनलाइन लायब्ररी यामुळे लाखो विद्यार्थी नवे कौशल्य शिकत आहेत.

. उद्योजकांना बळ – लहान व्यवसायांना मोफत वेबसाइट, जाहिरात साधने आणि प्रशिक्षण उपलब्ध करून दिलं जातं.

 भाषिक विविधता जपणे – जगभरातील स्थानिक भाषा गुगल ट्रान्सलेट आणि युट्यूबवर स्थान मिळवत आहेत.

 सामाजिक जबाबदारी – आरोग्य, पर्यावरण, संशोधन आणि संकटाच्या काळात (उदा. कोविड-१९) माहिती पोहोचवण्यात गुगलने महत्त्वाची भूमिका निभावली.

???? प्रेरणादायी प्रभाव

गुगलने केवळ माहिती दिली नाही, तर मानवजातीला नवं स्वप्न पाहायला शिकवलं.

ग्रामीण भागातील शेतकरी हवामानाची माहिती घेतो.

विद्यार्थी इंटरनेटवरून नव्या कौशल्यांचा अभ्यास करतो.

उद्योजक आपल्या उत्पादनाला जागतिक बाजारपेठेत पोहोचवतो.

अपंग व्यक्ती आवाजाच्या आधारे मोबाईल वापरते.

ही सर्व उदाहरणं दाखवतात की गुगल म्हणजे फक्त कंपनी नाही, तर मानवजातीचा खरा मित्र आहे.

 निष्कर्ष : गुगल का विशेष आहे?

गुगलचं ध्येयवाक्य आहे –

 "विश्वातील माहिती सुव्यवस्थित करणे आणि ती सर्वत्र लाभदायक व सहज उपलब्ध करून देणे."

ही केवळ वाक्यं नाहीत. ती एक जिवंत तत्त्वज्ञान आहे.

गुगलने जगाला दाखवून दिलं की –

माहिती सर्वांसाठी आहे.

ज्ञानाचं दार बंदिस्त नाही, ते सर्वांसाठी खुलं आहे

तंत्रज्ञान लोकहितासाठी वापरता येतं.

आज आपण जिथे उभे आहोत, तिथे गुगल हा आपल्या जीवनाचा अविभाज्य भाग बनला आहे. म्हणूनच म्हणता येईल की –

???? गुगल हे फक्त एक सर्च इंजिन नाही, तर मानवजातीच्या प्रगतीचा प्रकाशस्तंभ आहे. लोक हितासाठी न्यूज तयार केली आह वाचकांना गुगलची माहिती व्हावी ह एवढाच हेतू आहे.

-सुरेश बोतालजी, कोरेगाव