मुंबई उच्च न्यायालयाच्या कोल्हापूर सर्किट बेंचचे ऐतिहासिक उद्घाटन सरन्यायाधीश भूषण गवई यांच्या हस्ते सोहळा – चार दशकांच्या संघर्षाला यश

मुंबई उच्च न्यायालयाच्या कोल्हापूर सर्किट बेंचचे ऐतिहासिक उद्घाटन

17 August, 2025

मुंबई उच्च न्यायालयाच्या कोल्हापूर सर्किट बेंचचे ऐतिहासिक उद्घाटन

सरन्यायाधीश भूषण गवई यांच्या हस्ते सोहळा – चार दशकांच्या संघर्षाला यश

कोल्हापूर दि.१७(जरंडेश्वर समाचार):-:पश्चिम महाराष्ट्र व कोकणातील न्यायप्रेमी जनता आणि वकिल बांधवांच्या चार दशकांच्या अथक संघर्षाला आज यश मिळाले. मुंबई उच्च न्यायालयाच्या कोल्हापूर सर्किट बेंचचे ऐतिहासिक उद्घाटन भारताचे सरन्यायाधीश माननीय भूषण गवई यांच्या हस्ते राधाबाई बिल्डिंग येथे दिमाखात पार पडले. कोल्हापूर, सांगली, सातारा, सोलापूर, रत्नागिरी आणि सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील हजारो नागरिक व कायदेपंडितांनी या अभूतपूर्व क्षणाचे साक्षीदार होण्याचा अभिमान अनुभवला.

ऐतिहासिक पार्श्वभूमी

१९३१ मध्ये छत्रपती राजाराम महाराजांनी आपल्या भगिनींच्या नावे “राधाबाई बिल्डिंग” ही भव्य वास्तू उभारून उच्च न्यायालयाची स्थापना केली होती. त्यानंतरच्या काळात न्यायालयाचे कामकाज मुंबईपुरतेच मर्यादित झाले. तरीही कोल्हापूर खंडपीठाची मागणी सतत जोर धरत राहिली. गेल्या चार दशकांपासून कोल्हापूर, सांगली, सातारा, सोलापूर, रत्नागिरी व सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील वकिल बांधव व जनतेने सातत्याने आवाज उठविला. अनेक वेळा मोर्चे, निवेदने, आंदोलनं झाली.

या संघर्षाला राजकीय व सामाजिक नेत्यांनीही हातभार लावला. स्थानिक खासदारांनी आपल्या कार्यकाळात राज्य सरकारकडे पाठपुरावा करून केंद्राकडे प्रस्ताव पाठविण्यासाठी प्रयत्न केले. याच प्रयत्नांना आज न्याय मिळाला.

सरन्यायाधीश भूषण गवई यांचे मनोगत

उद्घाटन प्रसंगी भाषण करताना सरन्यायाधीश भूषण गवई यांनी सांगितले :

“राजर्षी शाहू महाराजांनी सामाजिक समतेचे जे कार्य केले, त्याचे हे खंडपीठ म्हणजे प्रत्यक्ष रूप आहे. न्यायप्रवेशासाठी जनतेला मुंबई किंवा दिल्ली गाठावी लागायची. आता स्थानिक पातळीवरच न्याय मिळणार असल्याने हजारो लोकांचा वेळ, पैसा आणि श्रम वाचतील. न्यायप्रवेश सुलभ करणे हीच खरी लोकशाहीची ओळख आहे. शाहू महाराजांच्या वारशाशी सुसंगत अशी ही घटना आहे.”

छत्रपती घराण्याची परंपरा

श्री छत्रपती राजाराम महाराज यांनी या प्रसंगी सांगितले :

“शाहू महाराजांच्या न्यायप्रिय विचारांना खरी मानवंदना म्हणून कोल्हापूर खंडपीठाची स्थापना होत आहे. राधाबाई बिल्डिंगमध्ये पुन्हा न्यायालयीन कार्य सुरू होत आहे, हे कोल्हापूरच्या इतिहासातील सुवर्णपान आहे.”

स्थानिक खासदारांचे मनोगत

स्थानिक खासदारांनी आपल्या भाषणात भावनिक आठवणी जागवल्या. त्यांनी म्हटले :

“माझ्या खासदारकीच्या कार्यकाळात या प्रस्तावासाठी राज्य सरकारकडे व केंद्र सरकारकडे मी सातत्याने पाठपुरावा केला. सरन्यायाधीश महोदयांनी स्वतः ही आनंदवार्ता मला प्रथम सांगितली, याचा मला मनस्वी आनंद आहे. या खंडपीठामुळे शाहू महाराजांच्या विचारांची खरी परंपरा जपली जाईल.

मुख्यमंत्री आणि विधीमंत्र्यांचे विचार

महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री म्हणाले :

“कोल्हापूर, सांगली, सातारा, सोलापूर, रत्नागिरी व सिंधुदुर्ग या जिल्ह्यांतील लोकांसाठी आजचा दिवस ऐतिहासिक आहे. न्यायालयीन प्रक्रिया सुलभ करण्यासाठी हे खंडपीठ मोठे पाऊल आहे. जनतेचा खर्च आणि वेळ वाचेल, न्यायालयीन कामकाजाला गती येईल.”

विधीमंत्री म्हणाले :

“न्यायव्यवस्थेच्या विकेंद्रीकरणाचा हा महत्त्वाचा टप्पा आहे. कोल्हापूर खंडपीठामुळे ग्रामीण भागातील नागरिकांना न्याय मिळविणे सोपे होणार आहे. वकील बांधवांसाठीही हे व्यासपीठ संधी निर्माण करणारे आहे.

वकील बांधवांची भावना

स्थानिक बार असोसिएशनचे अध्यक्ष यांनी सांगितले :

“आमचा दीर्घ संघर्ष आज यशस्वी झाला आहे. वकील आणि सामान्य जनता एकत्र येऊन जे मागणीचे स्वर लावले, त्याचेच फळ आज मिळाले आहे. आता आमच्यावर जबाबदारी आहे की हे खंडपीठ न्यायिक कामकाजात सर्वोत्तम ठरेल.”

कार्यक्रमाची सांगता

या ऐतिहासिक सोहळ्यास न्यायालयीन अधिकारी, वरिष्ठ न्यायाधीश, राज्य सरकारचे अधिकारी, जनप्रतिनिधी व हजारो नागरिक उपस्थित होते. प्रास्ताविक, स्वागत, आभारप्रदर्शन अशा कार्यक्रमांनी सोहळा रंगतदार झाला. शेवटी राष्ट्रीय गीताच्या गजरात कार्यक्रमाची सांगता झाली.

मुंबई उच्च न्यायालयाचे कोल्हापूर सर्किट बेंच हे फक्त न्यायालयीन संस्थेचे उद्घाटन नसून, जनतेच्या चार दशकांच्या सातत्यपूर्ण संघर्षाचे फलित आहे. शाहू महाराजांच्या सामाजिक न्यायाच्या विचारांना मानवंदना देणारा हा सोहळा कोल्हापूरच्या न्यायालयीन व सामाजिक इतिहासात सुवर्णाक्षरांनी नोंदवला जाईल, यात शंका नाही.